Sześć wniosków z budżetu federalnego Kanady

Premier Kanady Mark Carney przedstawił swój pierwszy budżet federalny – plan, w jaki sposób planuje spełnić obietnicę uczynienia gospodarki Kanady najsilniejszą w grupie G7.

Ambitny plan, postrzegany jako kluczowy test dla nowego przywódcy i byłego bankiera centralnego, jest w równym stopniu dokumentem politycznym, jak i planem wydatków.

Ostrzega, że ​​Kanada znajduje się w epoce „znaczących zmian”, jakich nie widziano od upadku muru berlińskiego, co podkreślają szybko zmieniające się stosunki z Kanadą, niegdyś najbliższym sojusznikiem tego kraju, USA.

„Na horyzoncie widać pewne przeciwne wiatry” – powiedział we wtorek dziennikarzom w Ottawie minister finansów François-Philippe Champagne. „Dlatego potrzebujemy zdecydowanej reakcji”.

Oto sześć wniosków z planu wydatków.

Budżet obejmuje wydatki warte miliardy dolarów, które mogą spowodować wzrost deficytu Kanady do 78,3 miliarda dolarów kanadyjskich (42,6 miliarda funtów) – drugiego co do wielkości w historii.

Carney i minister finansów Champagne bronili planu ogromnych wydatków, który wyniesie 280 miliardów dolarów kanadyjskich, jako inwestycji mającej pomóc zwiększyć konkurencyjność Kanady na świecie i argumentowali, że strategiczny zastrzyk funduszy przyciągnie z powrotem do Kanady inwestycje o wartości 1 biliona dolarów kanadyjskich w ciągu najbliższych pięciu lat.

Będzie finansować szeroki zakres obszarów: autostrady, porty, sieci elektryczne, korytarze cyfrowe, obronność, mieszkalnictwo oraz inicjatywy, które mają zwiększyć produktywność Kanady.

Ale Carney ostrzegł także Kanadyjczyków przed niezbędnymi „poświęceniami” w ramach swojego planu transformacji gospodarki, którego budżet przewiduje całkowite cięcia wydatków o 60 miliardów dolarów kanadyjskich w ciągu najbliższych pięciu lat.

Pochodzą one częściowo z redukcji 40 000 stanowisk pracy w sektorze publicznym do końca 2029 r. – około 10% siły roboczej ma zostać zredukowane w wyniku redukcji zatrudnienia, zwolnień i powszechnego stosowania sztucznej inteligencji.

Ministerstwa federalne mogą spodziewać się w nadchodzących latach aż do 15% cięć, co według budżetu ma zapewnić ponad 44 miliardy dolarów kanadyjskich oszczędności.

Po raz pierwszy w Kanadzie w planie fiskalnym dokonano rozróżnienia między wydatkami rządowymi w formie wydatków operacyjnych – bieżącymi wydatkami rządowymi – a inwestycjami kapitałowymi, zdefiniowanymi jako finansowanie, które powinno pomóc w rozwoju gospodarki.

Ze względu na bliskość i bliskie powiązania kulturowe Stany Zjednoczone od dawna są największym partnerem handlowym Kanady, a około 70% handlu przesuwa się na południe.

W obliczu ceł nałożonych przez Trumpa i związanej z nimi niepewności Kanada spogląda w stronę Europy i Azji, mając na celu podwojenie eksportu spoza USA w ciągu następnej dekady.

Budżet Carney proponuje wielomilionowe wsparcie dla przedsiębiorstw pracujących nad rozwojem nowych rynków eksportowych i obejmuje pomoc w pokryciu kosztów prawnych i badań rynku.

Jest to także ukłon w stronę rosnących więzi kulturowych z Europą, na przykład zbadania udziału Kanady w konkursie piosenki Eurowizji.

Ponieważ niektóre firmy mają nadzieję zaoszczędzić na kosztach handlowych poprzez przeniesienie zakładów na południe do Stanów Zjednoczonych, Carney proponuje również szereg inicjatyw mających na celu zwiększenie atrakcyjności Kanady. Obejmuje to zestaw środków, które obniżyłyby krańcową efektywną stawkę podatkową w Kanadzie do 13,2% z 15,6%.

„To wspaniała wiadomość dla inwestorów” – stwierdził Champagne, zauważając, że stopa procentowa będzie niższa niż w USA.

Ponieważ wiele amerykańskich uniwersytetów stoi w obliczu niepewnego finansowania pod rządami Trumpa, plan wydatków obejmuje 1,3 miliarda dolarów kanadyjskich na przyciągnięcie międzynarodowych badaczy na kanadyjskie uniwersytety oraz pieniądze na wsparcie ich badań.

Podobnie jak inne gospodarki oparte na surowcach, Kanada boryka się z problemem zrównoważenia swojej potrzeby zwiększenia produkcji towarów takich jak ropa i gaz, przy jednoczesnym dotrzymaniu swoich zobowiązań klimatycznych. Prowincje bogate w ropę, takie jak Alberta, lobbowały rząd federalny, aby wycofał niektóre inicjatywy środowiskowe, argumentując, że szkodzą one rozwojowi regionu.

Plan fiskalny Carney proponuje uczynienie Kanady „superpotęgą w dziedzinie czystej energii” poprzez wspieranie rozwoju projektów związanych z energią niskoemisyjną, takich jak reaktory jądrowe i niskoemisyjny skroplony gaz ziemny.

Jednocześnie rząd naciska na rozwój technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, a także zaostrzenie przepisów dotyczących metanu.

Potwierdza także swoje zaangażowanie na rzecz przemysłowego podatku od emisji dwutlenku węgla, nazywając go polityką, która „zapewnia większą redukcję emisji niż jakakolwiek inna”.

Aby zachęcić do inwestycji, rząd Carney twierdzi, że będzie współpracował z prowincjami nad tym, jak będą wyglądać ceny emisji dwutlenku węgla w perspektywie długoterminowej, aby zapewnić firmom większą stabilność.

Inicjatywy te zastąpiłyby ograniczenie emisji ropy i gazu wprowadzone przez poprzednika Carneya, byłego premiera Justina Trudeau.

Wszystko to rozliczane jest w ramach strategii konkurencyjności klimatycznej, która według rządu Carney jest „głównym filarem planu, zgodnie z którym Kanada ma stać się najsilniejszą gospodarką w grupie G7”.

Carney obiecał, że Kanada znacznie zwiększy wydatki na obronę, aby osiągnąć cel NATO wynoszący 2% PKB w tym roku i 5% do 2035 r., w miarę jak kraj zmaga się z agresywną Rosją i potężniejszymi Chinami, a także zagrożeniami dla bezpieczeństwa Arktyki.

Budżet przewiduje wydatki na obronę w wysokości 81,8 miliarda dolarów kanadyjskich na najbliższe pięć lat, co stanowi największą kwotę od dziesięcioleci w przypadku kraju, który od dawna ma opóźnienia w finansowaniu wojska i ma problemy z zaopatrzeniem.

Wydatki obejmują podwyżki płac dla sił zbrojnych, finansowanie infrastruktury cyfrowej i plany rozwoju kanadyjskich łańcuchów dostaw.

Ministerstwo obrony przeznaczy także 182,6 mln dolarów kanadyjskich w ciągu trzech lat na stworzenie zdolności do wystrzeliwania rakiet w przestrzeń kosmiczną.

Kolejnym obszarem zainteresowania jest Arktyka. Rząd Carney twierdzi, że przygląda się rozwojowi projektów infrastrukturalnych podwójnego zastosowania na północy Kanady, które będą odporne na każdą pogodę i które można wykorzystać zarówno ze względów ekonomicznych, jak i bezpieczeństwa, przeznaczając na to 1 miliard dolarów kanadyjskich w ciągu czterech lat.

Pierwszym działaniem Carneya na stanowisku premiera było pozbycie się jednej z charakterystycznych polityk klimatycznych swojego poprzednika – konsumenckiego podatku węglowego, który stał się politycznie niepopularny.

Nadal odrywał się od Trudeau, który sprawował władzę przez prawie dekadę, wycofując mandat sprzedaży pojazdów elektrycznych i anulując proponowaną podwyżkę kanadyjskiego podatku od zysków kapitałowych.

W budżecie widać kolejną poważną przerwę w kwestii imigracji.

Trudeau drastycznie zwiększył liczbę imigrantów wpuszczanych do Kanady, zanim w zeszłym roku ogłosił ostre obniżki, gdy pojawiły się obawy związane z rosnącą liczbą ludzi i możliwym obciążeniem mieszkalnictwem i usługami socjalnymi.

Budżet Carney znacznie obniża cele dotyczące nowych tymczasowych mieszkańców z 673 650 do 385 000 w przyszłym roku i 370 000 w latach 2027 i 2028. Istnieje również jednorazowe rozwiązanie mające na celu przyspieszenie przejścia aż do 33 000 posiadaczy pozwoleń na pracę na stałych mieszkańców.

Inne polityki z czasów Trudeau, które zostały obecnie odrzucone, obejmują ogłoszony w 2019 r. program „2 miliardy drzew”, w ramach którego do końca 2024 r. posadzono jedynie około 160 mln drzew, oraz zniesienie w 2022 r. podatku od luksusu na pojazdy i samoloty o wartości ponad 100 000 CAD i łodzie powyżej 250 000 CAD.

Champagne stwierdził, że zarządzanie tym ostatnim „kosztuje więcej” niż jego wpływy z podatków.

Wojna handlowa prowadzona przez administrację Trumpa uderza w szeroką gamę kanadyjskich przedsiębiorstw, ponieważ nakłada ogólną 35% stawkę celną na kanadyjskie towary nieobjęte umową o wolnym handlu, a także cła sektorowe na stal, aluminium, drewno i samochody.

Rząd Carney chce wydać 5 miliardów dolarów kanadyjskich w ciągu najbliższych pięciu lat na pomoc tym sektorom, w tym 1 miliard dolarów kanadyjskich na sfinansowanie przejścia przemysłu stalowego na nowe kierunki działalności.

Uruchamia także linię pożyczkową o wartości 10 miliardów dolarów kanadyjskich, mającą na celu wsparcie „kanadyjskich przedsiębiorstw, które skądinąd odnoszą sukcesy”, w obliczu burzy związanej z cłami. Pierwszym odbiorcą pożyczki jest Algoma Steel Inc, producent z siedzibą w Ontario, któremu groziły zwolnienia od czasu nałożenia ceł w USA.

Proponowana polityka „Kupuj kanadyjską” będzie również priorytetowo traktować pozyskiwanie kanadyjskich towarów i dostawców na potrzeby projektów finansowanych przez rząd.

Część reakcji Kanady na cła zostanie sfinansowana z dochodów uzyskanych w ramach własnych środków zaradczych na amerykańskie opłaty celne. Według budżetu według stanu na październik 2025 r. Kanada uzyskała z tych działań 6,5 miliarda dolarów przychodów brutto.