LW zeszłym tygodniu minęło niewiele ponad 48 godzin od ostrzeżenia szefowej MFW Kristaliny Georgiewej do że „niepewność jest nową normalnością” oraz najnowszy atak celny Donalda Trumpa – tym razem wymierzony w Chiny.
W piątek rynki spadły Trump zagroził nałożeniem dodatkowych, karnych ceł w wysokości 100% na chińskie towary w odwecie za blokady Pekinu w sprawie eksportu minerałów ziem rzadkich.
Ministrowie finansów i bankierzy centralni świata spotkają się w tym tygodniu w Waszyngtonie na dorocznych spotkaniach MFW i Bank Światowy.
W swoim podnoszącym kurtynę przemówieniu na zgromadzeniu Georgiewa słusznie zauważyła, że światowa gospodarka okazała się bardziej odporna, niż niektórzy obawiali się podczas wiosennych spotkań w kwietniu, kiedy światowi decydenci byli poruszeni chaosem emanującym z Białego Domu.
Jednym z powodów było „zaopatrzenie z wyprzedzeniem”: zamiar Trumpa podniesienia ceł nie był tajemnicą, a wiele firm z wyprzedzeniem zgromadziło zapasy i zaczęło reorganizować swoje łańcuchy dostaw.
Innym wyjaśnieniem jest to, że partnerzy handlowi USA generalnie woleli zastosować kombinację pochlebstw i kapitulacji w obliczu podejścia Trumpa, niż wywoływać totalną wojnę handlową.
Tymczasem firmy i rządy w coraz większym stopniu nawiązują nowe powiązania handlowe, które omijają Stany Zjednoczone, tworząc, co Adam Posen, dyrektor waszyngtońskiego Instytutu Peterson Institute for International Ekonomikanazwał „nową geografią gospodarczą”.
Dowody na to znajdowały się w najnowsza aktualizacja od działu ONZ ds. handlu i rozwoju, Unctad, ostatni tydzień.
„Wzrost handlu pozostał dodatni w pierwszej połowie 2025 r. pomimo rosnącej niepewności dotyczącej polityki handlowej, utrzymujących się napięć geopolitycznych i wymagającego globalnego otoczenia gospodarczego” – podaje Unctad.
Światowy handel, daleki od całkowitego zatrzymania, w pierwszej połowie roku wzrósł o ponad 500 miliardów dolarów (375 miliardów funtów) i oczekuje się, że w trzecim kwartale będzie nadal rósł, przy czym większość dynamiki pochodziła z krajów rozwijających się.
Podkreślając wrażenie przemieszczania się płyt tektonicznych, Unctad podkreślił ciągłe powszechność „friendshoringu” – wyrażenia ukutego przez byłą gubernator Rezerwy Federalnej Janet Yellen w celu opisania handlu z zaufanymi sojusznikami geopolitycznymi.
Wpływ ceł na gospodarkę USA również wydaje się mniej dramatyczny, niż początkowo sądzono – chociaż polityka zmienia się z tygodnia na tydzień, więc prawdopodobnie pełne skutki nie dotarły jeszcze do amerykańskich konsumentów.
Jednak piątkowe zamieszanie przypomniało, że – jak argumentowała Georgiewa – nadal istnieją powody do strachu – lub, jak to ujęła: „Globalna odporność nie została jeszcze w pełni przetestowana. Istnieją niepokojące oznaki, że test może nadejść”.
Jako nowy wiersz z Chiny Jak pokazuje, Trump w dalszym ciągu wykorzystuje cła jako broń, wywołując nowe wstrząsy na rynkach finansowych. Skutki były szczególnie dotkliwe w krajach rozwijających się, z których część, jak zauważył Unctad, została objęta jednymi z najwyższych ceł.
Z dala od polityki handlowej Biały Dom w dalszym ciągu dąży do niefunduszowych obniżek podatków i niszczy instytucje gospodarcze zwykle uważane za kamienie węgielne wiarygodności – w tym Rezerwę Federalną.
Z biegiem czasu z pewnością musi to podważyć zaufanie rynków, w tym amerykańskich obligacji skarbowych (obligacji rządowych) – ważnego punktu odniesienia, względem którego wyceniane są aktywa na rynkach światowych. Niewiele na to jeszcze wskazuje; Jednak raz utraconą wiarygodność gospodarczą trudno jest odbudować.
Jednym z powodów, dla których rynki nie zareagowały bardziej płochliwie na tę i inne obawy, jest to, że obraz gospodarczy pochlebia inne niezwykłe i nieprzewidywalne zjawisko: boom na sztuczną inteligencję.
po promocji w newsletterze
To kolejny powód do zmartwień. Ściana funduszy w dalszym ciągu napływa do branży technologicznej, ponieważ inwestorzy obstawiają przyszłość generatywnej sztucznej inteligencji i walcz o budowę ogromnych centrów danych wymaganych do szkolenia i uruchamiania modeli.
Dane Światowej Organizacji Handlu z zeszłego tygodnia pokazały, że aż 20% wzrostu światowego handlu towarami w pierwszej połowie roku przypadło na „towary związane ze sztuczną inteligencją – w tym półprzewodniki, serwery i sprzęt telekomunikacyjny”, z których większość napływała z Azji do USA.
Jak powiedział niedawno Ben May z Oxford Economics: „Wzrost amerykańskich wydatków kapitałowych na rozwój zdolności w zakresie sztucznej inteligencji maskuje słabość w innych częściach krajowej gospodarki”.
Jednak rosnąca liczba obserwatorów zaczęła się niepokoić, że generatywna sztuczna inteligencja może nie zapewnić niezwykłych zysków, które uzasadniałyby wyceny spółek technologicznych na Wall Street.
Bank Anglii w zeszłym tygodniu stał się najnowszym organem ostrzegaj o ryzyku „nagłej korekty” na rynkach światowych, jeśli boom na sztuczną inteligencję ulegnie odwróceniu.
„W wielu przypadkach wyceny na rynkach akcji wydają się rozciągnięte, szczególnie w przypadku spółek technologicznych skupiających się na sztucznej inteligencji. To… sprawia, że rynki akcji są szczególnie narażone, jeśli oczekiwania dotyczące wpływu sztucznej inteligencji staną się mniej optymistyczne” – stwierdzono.
Georgieva powtórzyła tę ostrożność, porównując boom na sztuczną inteligencję do bańki internetowej na przełomie tysiącleci. „Dzisiejsze wyceny zmierzają w stronę poziomów, które obserwowaliśmy 25 lat temu podczas nastrojów w Internecie” – ostrzegła, podnosząc widmo „ostrej korekty”.
Dolar i aktywa denominowane w dolarach pozostają siłą napędową większości światowych finansów, pomimo wysiłków podejmowanych od czasu kryzysu finansowego, aby zwiększyć znaczenie innych walut – tak aby upadek sztucznej inteligencji odbił się szerokim echem na całym świecie.
Być może słuszne jest, że Trump rozpętał nową falę destabilizujących zagrożeń w chwili, gdy decydenci przylatują do miast, aby zmierzyć temperaturę światowej gospodarki. Z pewnością uświadomiło im to główne przesłanie Georgievy do nich: „Zapnij pasy”.
