Quebec stara się rozszerzyć prawo o sekularyzmie i ograniczyć modlitwę publiczną

Kanadyjska prowincja Quebec planuje nałożyć ograniczenia na modlitwę publiczną i ograniczyć oferowanie w instytucjach publicznych wyłącznie dań opartych na religii, takich jak posiłki koszerne i halal, w ramach swoich najnowszych wysiłków na rzecz wzmocnienia sekularyzmu państwowego.

Zmiany „sekularyzm 2.0” są częścią nowego projektu ustawy wprowadzonego w czwartek przez rządzącą koalicję Avenir Quebec, który rozszerza ustawę o symbolach religijnych z 2019 r., która wywołała zaciętą debatę w całym kraju.

Pierwotne prawo zabrania sędziom, funkcjonariuszom policji, nauczycielom i urzędnikom publicznym noszenia w pracy symboli takich jak jarmułka, turban czy hidżab.

Kanadyjski Sąd Najwyższy rozpatrzy skargę prawną dotyczącą tej ustawy na początku przyszłego roku.

W czwartek na konferencji prasowej Jean-François Roberge, minister odpowiedzialny za sekularyzm, powiedział po francusku, że projekt ustawy „jest częścią podejścia, które szanuje prawa indywidualne i zbiorowe”.

Środki zaproponowane w projekcie Bill 9:

• rozszerzyć zakaz noszenia symboli religijnych na pracowników dotowanych przedszkoli
• zakazać „zbiorowych praktyk religijnych”, takich jak modlitwa, w miejscach publicznych, takich jak parki, bez uprzedniego zezwolenia władz miejskich
• uniemożliwiać uczniom i pracownikom noszenia osłon twarzy w placówkach opieki dziennej aż do ukończenia szkoły policealnej

Roberge powiedział, że ograniczenia w modlitwie publicznej były reakcją na niedawne protesty w prowincji, gdzie toczyła się debata na temat grup modlących się podczas demonstracji propalestyńskich.

„To szokujące widzieć ludzi blokujących ruch, przejmujących przestrzeń publiczną bez pozwolenia i ostrzeżenia, a następnie zamieniających nasze ulice, parki i place w miejsca kultu” – powiedział.

Decyzja o zaostrzeniu prawa spotkała się już z krytyką ze strony opozycyjnej Parti Québecois, która na początku tego tygodnia oskarżyła CAQ o tworzenie podziałów w celu zwiększenia poparcia przed przyszłorocznymi wyborami do prowincji.

Krajowa Rada Kanadyjskich Muzułmanów również skrytykowała ustawę, oskarżając CAQ w oświadczeniu o „nasilanie polityki tożsamości i podziałów w desperackiej próbie odzyskania zaufania społeczeństwa”.

Odkąd sześć lat temu przyjęto ustawę 21, kwestia sekularyzmu w prowincji nadal jest paląca.

W zeszłym roku 11 nauczycieli – głównie pochodzenia północnoafrykańskiego – w szkole podstawowej w Montrealu zostało zawieszonych po tym, jak raport rządowy stwierdził, że stworzyli toksyczne środowisko dla uczniów i personelu i w dużej mierze unikali niektórych przedmiotów, takich jak przedmioty ścisłe i edukacja seksualna.

Premier Quebecu Francois Legault powiedział, że nauczyciele próbowali wprowadzić przekonania „islamistyczne” i zapowiedzieli wzmocnienie środków sekularyzacji w szkołach.

w sierpniu komisja powołana przez rząd opublikowała raport zawierający zalecenia, w tym zakaz noszenia symboli religijnych przez pracowników przedszkoli i wycofywanie publicznego finansowania prywatnych szkół religijnych.

W zeszłym miesiącu rząd Legault przyjął ustawę, która rozszerzyła zasady sekularyzmu na pracowników mających kontakt z uczniami w publicznych szkołach podstawowych i średnich oraz zabraniała uczniom noszenia zakrywania twarzy.

Ustawa 21 zabrania urzędnikom publicznym zajmującym stanowiska kierownicze – takim jak sędziowie, policjanci, nauczyciele i urzędnicy państwowi – noszenia w pracy takich symboli, jak jarmułka, turban czy hidżab.

Wymaga również, aby usługi publiczne były świadczone i odbierane z odkrytą twarzą.

W przypadku ustawy 21 rząd Quebecu powołał się na „klauzulę niezależnie od” – część kanadyjskiej konstytucji, która pozwala rządowi na uchylenie „podstawowych wolności” religii, wypowiedzi i zrzeszania się; prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego; i wolność od dyskryminacji.

Zasadniczo służy to opcji opt-out, która uniemożliwia sądom unieważnianie ustawodawstwa ze względów konstytucyjnych.

Ustawa 21 nie wspomina o żadnej konkretnej religii i obejmowałaby symbole noszone przez osobę dowolnej wiary, w tym chrześcijanina, oraz potwierdza neutralność religijną państwa.

Krytycy twierdzą jednak, że jego celem są głównie mniejszości religijne, a zwłaszcza kobiety wyznania muzułmańskiego.

Prawo stanęło w obliczu szeregu wyzwań prawnych w Quebecu, a Sąd Najwyższy Kanady zgodził się zająć tą sprawą, co będzie zależeć zarówno od samego prawa, jak i zastosowania klauzuli niezależnie od niej.

Debata na temat sekularyzmu – szerzej zasady oddzielenia religii od instytucji rządowych – od niemal dwóch dekad odgrywa znaczącą rolę w dyskursie publicznym prowincji.

Znany w większości prowincji francuskojęzycznej jako laïcité, stanowi ważną wartość w społeczeństwie Quebecu od lat 60. XX wieku, kiedy silny wpływ Kościoła katolickiego zaczął słabnąć w tej prowincji.

Wrześniowe badanie przeprowadzone przez firmę sondażową Leger na zlecenie mediów Le Journal de Montréal i TVA wykazało, że 68% respondentów uważa sekularyzm za ważną wartość.

Przepisy podobne do ustawy 21 obowiązują w różnych krajach Unii Europejskiej.

Francja przyjęła zakaz noszenia zasłon, krzyży i innych symboli religijnych w szkołach w 2004 r. oraz zakrywania twarzy w przestrzeni publicznej w 2010 r.