Drugi uczestnik feralnej ekspedycji z 1845 r. przez kanadyjską Arktykę został zidentyfikowany przez naukowców na podstawie próbki DNA pobranej od żyjącego potomka.
Uważa się, że kości znalezione w odległym arktycznym kopcu należą do Jamesa Fitzjamesa, XIX-wiecznego odkrywcy.
Fitzjames był jednym z kapitanów dwóch statków brytyjskiego odkrywcy sir Johna Franklina, które zaginęły latem 1845 roku.
Wyprawa miała na celu odnalezienie Przejścia Północno-Zachodniego przez kanadyjską Arktykę, ale ostatecznie stała się historią głodu i śmierci. Dowódca i jego 128 ludzi nigdy nie wrócili.
Ta nieudana wyprawa stała się inspiracją dla twórców sztuki, książek i seriali telewizyjnych, w których sfabularyzowane opisy walki o przetrwanie bohaterów.
W 1845 roku sir John Franklin, oficer brytyjskiej Royal Navy, poprowadził dwa statki i 129 ludzi w stronę Terytoriów Północno-Zachodnich, aby zmapować Przejście Północno-Zachodnie.
Jeśli trasa zostałaby poprawnie wytyczona, umożliwiłaby żeglarzom podróż z Atlantyku na Pacyfik przez lodowate koło podbiegunowe.
Sir John Franklin zmarł w trakcie podróży, a Fitzjames był jednym z dwóch mężczyzn, którzy go zastąpili.
Kiedy ich dwa statki – HMS Erebus i HMS Terror – utknęły w lodzie, Fitzjames pomógł poprowadzić 105 członków załogi w próbie ucieczki z Arktyki. Nikt nie przeżył.
Fitzjames podpisał także ostatnią znaną wiadomość z wyprawy.
„Sir John Franklin zmarł 11 czerwca 1847 r., a całkowite straty poniesione podczas wyprawy wyniosły do tej pory dziewięciu oficerów i 15 ludzi… (Wyruszamy) jutro, 26 czerwca, do Backs Fish River” – głosi wiadomość.
Wrak HMS Erebus został odkryty w 2014 roku. Drugi statek, Terror, został znaleziony w 2016 roku.
Szczątki Fitzjamesa zidentyfikowali naukowcy z University of Waterloo i Lakehead University za pomocą analiz genealogicznych.
Identyfikację udało się przeprowadzić dzięki próbce DNA pobranej od żyjącego potomka, która odpowiadała DNA odkrytemu na stanowisku archeologicznym na Wyspie Króla Williama, gdzie znaleziono 451 kości co najmniej 13 marynarzy z Franklin.
„Pracowaliśmy na próbce dobrej jakości, co pozwoliło nam wygenerować profil chromosomu Y i mieliśmy szczęście, że udało nam się uzyskać zgodność” – powiedział Stephen Fratpietro z laboratorium Paleo-DNA w Lakehead.
Fitzjames jest zaledwie drugim z tej 105 osób, których tożsamość została potwierdzona. Dołączył do Johna Gregory’ego, inżyniera na pokładzie HMS Erebus, którego zespół zidentyfikował w 2021 r.
„Identyfikacja szczątków Fitzjamesa rzuca nowe światło na smutny koniec wyprawy” – powiedział Doug Stenton, archeolog z University of Waterloo.
Naukowcy próbują znaleźć dalsze dopasowania DNA do odkrytych szczątków.
