Minął zaledwie tydzień, odkąd armia odzyskała obszary Północnego Chartumu – niegdyś tętniącego życiem północno-wschodniego skrzydła trójmiejskiej stolicy Sudanu, znanego lokalnie jako Chartum Bahri.
Brzęczenie samolotów bojowych i huk wystrzałów wciąż przerywają tutejsze życie. Jednak ostrzał już ustał, a samoloty bojowe szukają celów wroga, które zostały zepchnięte dalej.
Dla niektórych półtoraroczne oblężenie Sił Szybkiego Wsparcia (RSF) dobiegło końca. Ale blizny nadal znaczą ulice, domy i nieliczne rodziny, które wciąż w nich żyją.
Setki tysięcy cywilów uciekło z Chartumu Bahri do bezpieczniejszych stanów w kraju Sudankrajach sąsiadujących i poza nimi.
Kiedy dotarliśmy do Halfaya – starej, zżytej dzielnicy, w której rodzice obserwują, jak ich dzieci stają się rodzicami, zapanowała niepokojąca pustka.
Dziś zarośnięte pnącza sięgają po rozbite szyby samochodów porzuconych na podwórkach właścicieli.
Wewnątrz domy są przewrócone, splądrowane i zniszczone przez kule i rakiety.
W zeszłym tygodniu armia Sudanu zajęła obszary Północnego Chartumu
👉 Kliknij tutaj, aby śledzić podcast Sky News Daily 👈
Przeczytaj więcej:
Co się dzieje w Sudanie?
„Zaczęli zabijać ludzi na ulicach”
Wszystko, co pozostało – albumy ze zdjęciami, piórniki, ubrania i książki – dla nielicznych jest wszystkim. Wielu wyjechało z nadzieją, że minie tylko chwila, zanim będą mogli wrócić.
Faiza twierdzi, że musiała ukrywać córkę, aby chronić ją przed gwałtem dokonanym przez żołnierzy RSF
Ale nie wszyscy mogli wyjechać.
„Nie mamy ani grosza, z którym moglibyśmy wyjechać. Nie mieliśmy nic i nigdy się tego nie spodziewaliśmy” – mówi nam Faiza Ishaq przed swoim domem.
„Nie mam tu żadnej rodziny – wszyscy wyjechali. Jestem tylko z dwójką dzieci i mężem”.
Oprócz garstki pozostałych sąsiadów jesteśmy pierwszymi cywilami, których Faiza zobaczyła w ciągu blisko 18 miesięcy wojny.
Zapłakała na moim ramieniu wkrótce po tym, jak szczęśliwie się przytuliliśmy. Po chwili jej nowe poczucie ulgi zostało przyćmione miesiącami głębokiego przerażenia i żalu.
„Odkąd przyszli półtora roku temu, poczułam drżenie na całym ciele. Ręce tak mi się trzęsą, że nie mogę jeść bez rozlewania jedzenia” – mówi Faiza, wyraźnie drżąc.
„Żyliśmy w atmosferze terroru – o drugiej w nocy mogą przeskoczyć mur. Obrzucają nas obelgami i grożą, że zabiorą moją 12-letnią córkę”.
Mówi, że ich sąsiedzi zostali zabici przez RSF podczas walki o ochronę swoich dwóch sióstr przed gwałtem. Najbardziej obawiała się tego, że następna w kolejce będzie jej córka.
„Mówili mi: «daj mi swoją córkę za mąż, albo ją zabierzemy». Kiedy przychodzili do domu, zamykałem ją w łazience”.
Niewielka ilość żywności i wsparcia, jakie mogli znaleźć podczas oblężenia, pochodziła zza rogu. Jej sąsiadka Sumaya zamieniła swój dom w kuchnię społecznościową.
Kiedy rynki opustoszały, zamach stanu w rogu jej podwórka i zboże zakupione za datki zebrane od Sudańczyków za granicą zostały wykorzystane do wykarmienia jak największej liczby pozostałych rodzin w najtrudniejszych warunkach.
„Strach i trauma sprawiły, że zachorowaliśmy. Nigdy tacy nie byliśmy – to koniec” – mówi Sumaya.
„Wszyscy straciliśmy na wadze i czujemy się słabi, ponieważ w każdej chwili mogą zapukać do drzwi. Jeśli ktoś zapukał do drzwi, nie wypowiadając mojego imienia, ogarnął mnie strach”.
Firas choruje na malarię po raz czwarty od początku wojny
Kiedy tak staliśmy i rozmawialiśmy w upale dnia, jeden z wolontariuszy ze społeczności, Firas, musiał iść i się położyć.
Choruje na malarię po raz czwarty od rozpoczęcia wojny. Nawet w obliczu tych zdobyczy militarnych przemieszczanie się i leczenie w stolicy są poważnie ograniczone.
„Mdleję dwa do trzech razy w miesiącu z powodu braku odżywiania” – mówi Firas.
Przeżył ataki powietrzne armii, prześladowania RSF i niebezpieczną pracę przy kablach elektrycznych, którą musiał ryzykować, aby utrzymać prąd w okolicy.
„To naprawdę było zabicie lub bycie zabitym. Powiedzieliśmy naszym rodzinom, że jeśli umrzemy, po prostu nam przebaczcie”.
